Գուսան Աշոտ. Զա̈նգէզուրի չօր չöլէրը ծաղկալ էն

Spread the love

Ներկայացվում է Գուսան Աշոտի հայտնի երգի բնագրային օրինակը, որ գրված է Գորիսի բարբառով:

Զա̈նգէզուրի չöլ[1]-չöլէրը ծաղկալ էն

 

Զա̈նգէզուրի[2] չöլ[3]-չöլէրը ծաղկալ էն,

Յարիս օբան[4] հէն ա կանաչ սարումը,

Էլ ծո̈ւն չի կյա̈մ, մէծ ըռօնին[5] թախկալ[6] ա,

Մարթուց քյէփը շատ լա̈վ ա̈ էս տարումը:

 

Քյինա̈մ տէսնամ իմ յարը հինչ պա̈նի յա̈,

Բօյը ղումաշ[7], անումը նազանի յա̈,

Համ էլ գյիդամ, թա̈ վէր մէթկը կյա̈լի յա̈,

Կանչէմ, մընանք Խընզադին էն քարումը:

 

Կարմիր ծին էմ նըստալ, վէր ինձ շո̈ւտ տանի,

Էն ըխճըկան շատ հավան ա իմ նանի,

Ասում ա՝ հո̈ւր վէր լա̈վ յար օնի՝ դա̈րդ չօնի,

Ընդըհէնց ինիլ չի Գյöչա, Արզաբա̈րումը:

 

Ակնին ճո̈ւրը քըքըլթալի քյինո̈ւմ ա̈,

Տէ՛ս, ծաղիկը ծաղկի նըհէտը խօսում ա,

Ուբան[8] տո̈ւս յէ՛ք, սէրտըս քէզ թո̈ւնդ օզում ա,

Յէք նըստէնք Ղուրդա թիփի ղընշարումը[9]:

 

Ուրա̈նց[10] խալխը գյո̈ւդո̈ւմ էն, վէր ինձ սո̈ւրո̈ւմ ա̈,

Վէր խաղ ա ասում, մարթի քէփը պո̈ւրո̈ւմ ա̈,

Կանչէմ, շո̈ւտ կյա̈, սէրը սէրտըս քո̈ւրո̈ւմ ա̈,

Մըն կյա̈ լըսի՝ հինչ էմ ասում լարումըս:

 

Կօլան[11] յէր կալ, յէ՛ք ա̈խպո̈ւրը՝ Ցօրտ ճիրի,

Ղադատ տանէմ, քէզ աշըղ էմ, ինձ սիրի՛,

Լա̈վ խաղ անէնք յէս նան տո̈ւ՝ «Սի՛րի-սի՛րի»,

Հըմանչո՛ւմ իլ մէր էս ազադ դարումը:

 

Իշկի կյա̈մ չի, էս խէ՞ ըսըհէնց ինձ խանչում[12] ա,

Էն չօբանըն էլ շըվավը հունց կանչում ա,

Բա էն չարը էն ծաղկին խէ՞ պաչում ա,

Չիմ ճարալ էն, մընը կա վէչ դառումը:

 

Էն մէխկ չօնի, մէխկը չիմ[13] ինձանում ա,

Վէր քո̈ւնո̈ւմ ա̈, հո̈ւշըս-խէլքըս տանում ա,

Սէրտը մաքուր, պա̈ն գյիդöղ մըն խանում ա,

Ասէց ինձ տա՛ր, հէրըս հէն ա վարումը:

 

Քէզ[14] տէսնուղը կասի էս հո̈ւր բալա յա,

Խալ իրէսըտ նօր տո̈ւս յէկած լալա յա,

Քէզ տանիլը թամամ խաթաբալա յա,

Մըն յէք ո̈ւրո̈ւր խըտըտէնք Ափո̈ւն[15] թառումը:

 

Ծէրքին խօսուղ սազի՛ն մատաղ իմ յարի,

Կըլկըլացող սա̈սի՛ն մատաղ իմ յարի,

Էն քաղծրը նիփա̈սի՛ն[16] մատաղ իմ յարի,

Մըն կըխտար ա կյո̈ւրո̈ւնքվա գյո̈ւլբա̈հրո̈ւմը[17]:

 

Բա վէր կյա̈ վէչ, թայ-թուշի[18] կօխկին հո՞ւնց կանէմ,

Ըռընց յարի տօնը հի՞նչ խա̈բա̈ր տանէմ,

Նանուն ըսէցի,- տանը յէշի, շո̈ւտ կյա̈մ էմ,

Մին կյա̈նք ման կյա̈նք Կյո̈ւրիսին բըլվարումը:

 

Սա̈սըս լսէց, յավաշ-յավաշ[19] տէս կյա̈մ ա̈,

Խաղըս ասէմ, քյէփս քյöք ա, լա̈վ դա̈մ[20] ա̈,

Աշը՛ղ, ածի՛ օրախ մըն թա̈րա̈քյամա[21],

Սէրը սէր ա, սարումը թա̈ ըրանումը[22]:

 

Չօբա՛ն ախպէ, խօր տէղան մը՛ն էլ ածի,

Վէխճարըտ թօ՛ղ մէր գյո̈ւնո̈ւմը ըրածի ,

Աշըղ Աշօ՛տ, վէր  յըտընիր[23] վառվածի,

Սէրըտ կըրէմ խաս[24] յըլլախիս[25] կարումը:

[1] Կարծիք կա, որ ոչ թե չօլ, այլ չօր «չոր»:

[2] Հնում նաև՝ Զա̈նգա̈զո̈ւրի:

[3] Կարծիք կա, որ ոչ թե չօլ, այլ չօր «չոր»:

[4] Օբա «վրան»:

[5] Ըռօնի «ձյունահյուսք, ձյունակույտ»:

[6] Թախկէլ «փափկել, հալվել»:

[7] Ղումաշ «1. բարակ, նուրբ կերպաս, 2. բարակ ու երկար մատղաշ ճյուղ»:

[8] Օբա բառն է՝ օ>ու:

[9] Ղանշար «1. բոլորին երևացող տեղ, 2. տեսնելի վայր»

[10] Իրենց բառն է. բարբառային համապատասխան մեծատառ ո̈ւ-ն չունենալու պատճառով  ու է դրվել, որ պետք է կարդացվի ո̈ւ:

[11] Կօլա «կուժ»:

[12] Խանչէլ «այրել»:

[13] Չիմ «բոլորը»:

[14] Կարելի է գործածել նաև քէ:

[15] Ափուն բառի ա-ն պետք է կարդացվի քմային ա̈:

[16] Նափաս «1. շունչ, 2. հանգ»:

[17] Գյո̈ւլբա̈հա̈ր «վարդագարուն»:

[18] Կամ՝ թայըթուշ «1. հավասարակից, իրար համապատասխան, 2. շրջապատ»:

[19] Յավաշ «հանգիստ»:

[20] Դա̈մ «1. եղանակ, 2. համանվագ»:

[21] Թա̈րա̈քյամա «1. թյուրքական ցեղի անուն, 2. ամառանոց բարձրացող անասունների հոտ, քոչ, 3. հովվերգ»:

[22] Ըրան՝ արան (Գորիսի բարբառում շեշտակորույս ա-ն դառնում է ը՝ ա>ը) «1. դաշտավայր, 2. տաք վայր»:

[23] Յըտանալ«ուշանալ, ետ մնալ»:

[24] Խաս, այստեղ՝ «մետաքս»:

[25] Յըլլախ (յալլախ) «թաշկինակ»:

More From Author

Հնարավոր է՝ Ձեզ հետաքրքրի